Özetle, kedilerimizin ağız sağlığını düzenli olarak gözle kontrol etmemiz, dişlerde ya da yumuşak dokularda bir sorun varsa zaman kaybetmeden veterinere götürmemiz ve dişlerini de her gün fırçalamamız gerekir. Fırçalamayı diş macunu sürülmüş kedi diş fırçasını kedimizin ağzına zorla sokarak yapamayız. Kedileri aşama aşama alıştırarak diş fırçalamayı kabullenmeleri için eğitmemiz gerekir. (Kedinizin yabancı olduğu ve hayatına girmesi gereken her yeni deneyim için bu kural geçerlidir.)

GENEL NOTLAR:

• Kedide (ya da köpekte) diş fırçalamayla sağlanan temizliğin %95-%98 civarı diş fırçasının dişlere sürtünmesinden kaynaklanan fiziksel aşındırma gücüyle ilgilidir yani diş macununun etkisi neredeyse yok gibidir; kullanılmasının amacı daha çok kokusal ve tatsal olarak kediye çekici gelerek diş fırçalamayı kolaylaştırmasıdır fakat bu konuda bilimsel olarak ortaya konmuş bir bulgu da yoktur. Yani kedinizin dişlerini fırçalamak için kedi diş macunu olmazsa olmaz değildir. Kedi diş fırçası da olmazsa olmaz değildir, kedinizin dişleriyle yanağı arasına girecek ve arkadaki dişlere kadar rahatça ulaşabilecek ve kedinizin de kalınlığını daha kolay kabul edeceği herhangi bir uygun ürün iş görecektir. Bununla birlikte, diş fırçalama çalışmalarına başlarken fırça kısmı çok küçük, sap kısmı ince ve uzun bir fırça başarı şansınızı arttıracaktır. (Bu niteliklere sahip bazı ürünler kedi diş fırçası olarak satılmaktadır. Bebek/çocuk fırçaları arasında bu tip ürünler varsa onları da kullanabilirsiniz.) 

• Eğitimde ödül olarak kedinizin çok sevdiği, sağlıklı, günlük standart mamasından başka bir mama kullanmalısınız. Parçalar çok küçük olmalı; yetişkin bir kişinin baş parmağının tırnağının çeyreği gibi düşünülebilir. Eğer pate formunda ıslak mama kullanıyorsanız bunu küçük bir şırıngaya çekip kediniz istenen davranışı gösterdiğinde az miktarda sıkıp yalatabilirsiniz.

• Bu çalışma kapsamında ödüllendireceğiniz davranış, yaptığınız şeylere kedinizin kaçmaya çalışma, karşı koyma, saldırganlaşma vb. tepkiler vermemesi yani rahat durmasıdır; yani eylemsizliktir. Örn: Diş fırçasını kedinizin bir dişine temas ettirdiğinizde buna izin veriyor ve rahat duruyorsa hemen ödül vererek rahat durmasını pekiştirmelisiniz. Ödüllendirmeyi kediniz başını kaçırmaya çalışırken ya da buna benzer istenmeyen bir davranış gösteriyorken yapmamalısınız; yoksa o yanlış davranış pekiştirilmiş olur.

• Ödüllendirme doğru davranış görüldükten hemen sonra, en fazla 1-2 saniye gecikmeyle yapılmalıdır, yoksa kedi hangi davranışın ödüllendirildiğini anlayamaz.

• Aşağıdaki diş fırçalama eğitimi adımlarını kedinizin yapısına ve eğilimlerine göre modifiye edebilirsiniz. Daha fazla ya da az aşama olması, her aşamanın süresi vb. konular kedinizin özelliklerine göre değiştirilebilir. Genel kurallar olarak şunları unutmayın: Hiçbir şeyi zorlayarak öğretmeye çalışmayın; kediniz başarı gösterdikçe ödüllendirin (küçük başarıları bile), kediniz bulunduğu aşamada istikrarlı bir başarı göstermeden bir sonraki aşamaya geçmeyin, kediniz o anki aşamada zorlanıyorsa bir önceki aşamaya geri dönün. (Eğitimin mantığını ve inceliklerini daha iyi kavramak için "Kedi Eğitimi" bölümünü başından itibaren okumanız iyi olur.)

Not: Kedinizi sadece ıslak mamayla (konserve ya da poşet) besliyorsanız diş çürüklerinin oluşma ihtimali yükselmektedir. Diyetine biraz kuru mama katabilirsiniz. 

Not : Bu eğitim size biraz sıra dışı geldiyse aşağıdaki eğitime bakmanızı tavsiye ederiz. Bir kediye tamamen kendi isteğiyle, hiç zorlama olmadan astım inhalatörüyle astım ilacı soluması öğretiliyor. Bambaşka bir konu olsa da eğitimdeki mantık aynı. Kedinizden beklediğiniz hedef davranışa giden yolu analiz etmek, kedinizin korkmaması, alışması ve/veya öğrenmesi gereken başlıkları çıkarmak, adım adım kademelendirilmiş bir süreç içinde, pozitif pekiştirmeyle (doğru davranışların ödüllendirilmesi) yavaş yavaş hedef davranışa doğru yol almak... International Cat Care ve Trudell Animal Health işbirliğiyle, sertifikalı klinik hayvan davranışları uzmanı Linda Ryan tarafından kendi kedisine verdiği eğitimle hazırlanan altı videoluk bu seri, kedilere öğretilmek istenen yeni davranışlar, özellikle de kompleks ve zor görünen konular için çok iyi bir model niteliğinde. Aşağıda paylaştığımız ilk videodan başlayarak tüm seriyi izlemenizi tavsiye ederiz.  

(İlgili iCatCare sayfası: New series of videos help caregivers train cats to use asthma inhalers)

KAYNAKLAR

1. Baker Pet Talks webinar: Dental Care Tips for Your Pet. Baker Institute For Animal Health, College Of Veterinary Medicine, Cornell University. Erişim yeri: Cornell Video