Kediye Komutla Oturma Nasıl Öğretilir?

Bu eğitimde kullanılan teknikler: Edimsel Koşullanma (Pozitif Pekiştirme), Davranış Yakalama (1. Metod), Ayartma (2. Metod), Kademelendirme, Komutla İlişkilendirme, Genelleme

Çeşitli durumlarda, özellikle "bekle" komutuyla birlikte oldukça faydalı bir komuttur. Mesela kapınız çaldığında, kediniz de meraklıysa hemen kapıya yönelebilir; siz de her gün defalarca dışarı kaçmasını engellemekle uğraşmak durumunda kalabilirsiniz. "Otur" ve "bekle" eğitimi almış bir kediniz varsa kedinizi böyle zamanlarda çok daha kolay kontrol edebilirsiniz. Kapıya henüz yaklaşmamışken kedinizi oturtabilir ve kapının açık olduğu süre boyunca beklemesini sağlayabilirsiniz. Örnekler çoğaltılabilir...

Kedi Eğitimi Seanslarında Genel Olarak Dikkat Edilecek Noktalar

Seanslar birkaç dakikayı geçmemelidir. Bir seansta tek bir beceri için çalışma yapılmalıdır. Çalışmanın o seanstaki hedefiyle ilgili kedi istikrarlı bir başarı (10 denemenin 9'unda doğru davranışı sergilemesi) sağlayana kadar sıradaki aşamaya geçilmemeli ya da başarı gösteremiyorsa bir önceki aşamaya geri dönülmelidir.
Eğitim seansları kedinizin huzurlu olduğu zaman ve ortamlarda gerçekleştirilmelidir.
Açlık düzeyi arttıkça gıdaya olan motivasyon önemli ölçüde artar yani eğitim seanslarını kediniz hafif açken yapmak daha etkili ve verimlidir.
Kedinizin standart mamasından farklı, çok sevdiği ve sağlıklı başka bir mamayı ödül maması olarak kullanmanız çok daha etkili olur.
Bir çubuk mamayı küçük küçük keserek 40 parça ödül maması elde edebilirsiniz. Bu da size iki eğitim seansı yeter. Piyasada ödül maması olarak satılan parçalı mamaların taneleri bu tür çalışmalar için genelde fazla büyüktür; onlardan kullanıyorsanız parçaları 2'ye hatta 4'e bölebilirsiniz.
Konserve pate mamayı küçük bir şırıngaya çekip ödül maması olarak temiz bir şekilde kullanabilirsiniz. Her ödüllendirmede biraz sıkarsınız ve 3-4 kez yalatırsınız. (Bu çalışma özelinde ıslak mama kullanmasanız daha iyi olur.)
Kedi sıkılmadan ve çalışma motivasyonu henüz tükenmemişken seans bitirilmelidir. Bu şekilde, öğrenilen şeyden bağımsız olarak, eğitim seansının kendisi kediniz için pozitif bir deneyim olarak algılanacaktır. Her seans mutlu bitirilmelidir; yani kediniz bir şeyi doğru yaptıktan sonra ödül, övgü, okşamalar ve oyun eşliğinde; çünkü seansın kendisinin başarılı ya da başarısız geçmesinden bağımsız olarak bu şekilde başka ödüllerin kullanıldığı mutlu bir kapanış tüm eğitim seansını ödüllendirmek anlamına gelecek ve kedinizin eğitim seanslarına ilgi ve sevgisini arttıracaktır.

Oturma Eğitimi - 1. Yöntem (Ayartma)

Kedinizin önünde durun; size yönelmiş olarak ayakta dururken elinizi 🤌 pozisyonunda ya da biraz daha aşağıya doğru eğik olarak, baş ve işaret parmaklarınız arasında tuttuğunuz küçük bir parça ödül mamasıyla birlikte, yavaşça, kedinizin kafasının hemen üzerine doğru yaklaştırın. Bir noktada kediniz kafasını daha fazla kaldıramayacağı için oturmak zorunda kalacak. Poposu yere temas ettiği anda elinizi çekin ve diğer elinizle başka bir ödül maması parçasını kedinizin biraz uzağına, gördüğünden emin olarak, atın. Böylece kediniz tekrar ayağa kalkmak zorunda kalacak ve mamasını yedikten sonra size gelirken aynı çalışmayı tekrarlayabileceksiniz. (Aşağıdaki videoda 0:49-0:52 arasında bu hareketi görebilirsiniz.) (Hayvanı sevdiği bir şeyi kullanarak istenen davranışı göstermeye yöneltmeye "ayartma" denmektedir. Daha fazla bilgi için "Kedi Eğitimi - Temeller" sayfamızdan faydalanabilirsiniz.)

Bu çalışmayı 20-30 kez tekrarladıktan sonra artık o elinizle mama tutmanıza gerek yok, mama olmaksızın aynı el pozisyonunu kullanarak elinizi yaklaştırabilirsiniz. Kediniz oturduğu anda gene diğer elinizle bir parça mamayı kedinizin yakın çevresinde bir yere atın. Ve tekrarlayarak devam edin.

Kedinizin mamasız ele de aynı şekilde oturarak tepki verdiğinden emin olduktan sonra (10 denemenin 9'nda oturması çalışmanın olduğunu gösterir) artık bu el hareketini, kedinizin kafasına doğru bir hamle yapmadan uzaktan göstermeye doğru, kademeli bir geçişle, evriltebilirsiniz. Kediniz aynı el hareketini uzaktan gördüğünde de oturana kadar çalışmayı sürdürün. Artık elinizi başına doğru yaklaştırmasanız da elinizi o pozisyonda uzaktan gördüğünde oturuyor olmalı. Böylece, bu spesifik el hareketi oturmak için görsel bir komuta dönüşmüş oldu. (Aşağıdaki videoda 2:26-2:28 arasında çalışmanın başındaki el hareketinin evrildiği hali görebilirsiniz.)

Bu aşamada isterseniz sürece "otur" gibi işitsel bir komutu da ekleyebilirsiniz. Bunun için el işaretinizi gösterirken aynı anda "otur" deyin. Bunu hep aynı tonda söylemeye özen gösterin.

Bir sonraki aşamada davranışı genellemek için, aynı çalışmayı farklı odalarda, günün farklı zamanlarında, yanınızda başkaları varken ve siz farklı postürlerdeyken (otururken, ayaktayken, gezinirken vb.) tekrarlayın.

Not: Bu çalışmayı kedinizin mizacına göre birkaç seansa bölmeniz gerekir. Yukarıdaki "eğitim seanslarında dikkat edilecek genel noktalar"daki maddelere uymayı unutmayın.

Oturma Eğitimi - 2. Yöntem (Davranış Yakalama)

Kediniz gezinirken dikkatiniz oturmasını yakalamak için onda olsun. Kendiliğinden otururken arkası yere değdiği anda biraz uzağına bir ödül maması tanesi atın. Arkası yere değdikten sonra mamayı atışınız 1 saniyeden fazla gecikmemeli. Mama tanesine erişmek için tekrar kalkıp yürümek zorunda kalacağı için yeni bir oturmayı yakalama şansınız doğmuş olacak ve kediniz de tekrar mama almak için muhtemelen size yaklaşacak ve belli bir yakınlığa geldiğinde tekrar oturacak. Oturduğu anda yine biraz uzağına mamayı atın. Bunu bir miktar tekrarladıktan sonra kediniz konuyu anlayacak ve önünüze yaklaşıp oturmaya başlayacak. Bu aşamada "otur" sözcüğünü ve isterseniz bir el işaretini de sürece ekleyebilirsiniz. Artık oturmak için tam çömelmeye başlarken "otur" deyin (aynı anda el işaretinizi de gösterin) ve aynı şekilde oturduğu anda biraz uzağına ödülünü atın. Bunu da 20-30 kez tekrarladıktan sonra artık sadece "otur" demenizden sonra oturursa ödüllendirin, komutsuz oturmaları tamamen tepkisiz bırakın. Bu çalışmayı da kediniz istikrarlı bir şekilde, sadece "otur" deyişiniz üzerine oturur hale gelene kadar devam ettirin. Kediniz her 10 "otur" deyişinizin 9'unda oturuyorsa bu aşamayı da başarmış demektir. (Artık kediniz oturduktan sonra ödülü vermeyi biraz geciktirerek oturma süresini de uzatabilirsiniz. Bu bekleme süresinde kalkmaya niyetlenen bir kediniz varsa oturmayı devam ettirmek için "otur" sözcüğünü ve ilgili el işaretinizi abartmadan tekrarlayabilirsiniz. Kalkarsa ödüllendirmeyin.)

Bir sonraki aşamada davranışı genellemek için, aynı çalışmayı farklı odalarda, günün farklı zamanlarında, yanınızda başkaları varken, ve siz farklı postürlerdeyken (otururken, ayaktayken, gezinirken vb.) tekrarlayın.

Not: Bu çalışmayı kedinizin mizacına göre birkaç seansa bölmeniz gerekir. Yukarıdaki "eğitim seanslarında dikkat edilecek genel noktalar"daki maddelere uymayı unutmayın.