Sağlıklı bir kediye düzenli olarak uygulanması gereken tek ilaç iç ve dış parazit ilaçlarıdır. Bu ilaçların ayrı ayrı ya da tek üründe beraber oldukları, oral ya da deri üstü uygulanan versiyonları vardır. Birçok kedi sahibi uygulama kolaylığı açısından deri üstü ürünlere yönelir fakat bu sandığınız kadar kolay olmayabilir çünkü kedilerin çoğu, her yenilik için olduğu gibi böyle bir deneyim için de hiç istekli olmazlar. Alışmadıkları bir pozisyonda sıkıştırılarak tutulmak, enselerindeki kılların aralanması ve sivri bir nesnenin derilerine teması ve peşi sıra yayılan ıslaklık, ilacın kokusu, uygulama sonrası enselerindeki garipliğin bir süre devam etmesi… Bunlardan birçok kedi çok rahatsız olur ve tepki gösterir; sonraki uygulamalar daha da zorlaşır, kedi zaptedilemez bir hale gelebilir, strese girer; siz de strese girersiniz ve birçok kişi gibi bu basit uygulama için veterinere gitmeyi tercih edecek hale kolaylıkla gelebilirsiniz.
Bu eğitimde kullanılan teknikler:
Duyarsızlaştırma ve Karşı Koşullandırma, Pozitif Pekiştirme, Kademelendirme
Aşağıdaki adımları içeren oldukça basit bir eğitimle kedinizin bu uygulamayı strese girmeden kabul etmesini ve size hiç sorun çıkarmayacak bir hale gelmesini sağlayabilirsiniz. (Kedinize deri üstü ilaçları daha hiç uygulamamışken, yani geçmiş olumsuz deneyimlerin anısı olmadan bu eğitimi uygulamanız çok daha iyi olur.) Bu, temelde, bir duyarsızlaştırma ve karşı koşullandırma eğitimidir. Duyarsızlaşma eğitimlerinde kedinin rahatsız edici bulduğu ya da korktuğu uyaranlara karşı duyarsızlaşması hedeflenir. Bu, uyaranların uyaranlık düzeyi önce azaltılıp sonra yavaş yavaş arttırılarak yapılır. Bu aşamadan sonra “karşı koşullandırma”ya, yani kedinin daha önceden olumsuz bulduğu şeyi olumlu algılamasını sağlamaya geçilebilir. Tüm kedi eğitimlerinde olduğu gibi bu eğitimde de temel yöntem, süreci küçük aşamalara bölmek, doğru hareketleri anında ödüllendirerek kediyi hedef davranışa doğru aşama aşama ilerletmektir.
Yanınıza kedinizin çok sevdiği, normal mamasından farklı, sağlıklı bir mamayı ödül maması olarak alın ve kedinize kolaylıkla ve hızlıca verebileceğiniz, bir lokmalık küçük birimler halinde hazırlayın. (Mama ıslaksa bir şırıngaya çekip her seferinde pistona biraz basarak iki-üç kez ucundan yalatabilirsiniz ya da Churu gibi bir mamaysa doğrudan kendi ambalajından azar azar sıkarak yalatabilirsiniz.)
Kedinizin yüksekçe bir yere gelmesini sağlayın. Kabaca, kafası göğsünüz hizasında olmalı. İlacın uygulanacağı alana ve çevresine (enseden aşağı doğru, kürek kemikleri arasına kadar) elinizle temas edin ve peşi sıra, en fazla yarım saniye içinde, ödüllendirin. Kediniz eğer kuyruk kamçılama, tepki miyavlaması, gitmek vb. kaçınma tepkileri gösteriyorsa temas ettiğiniz alanı küçültmek; daha yukarı, başa daha yakın bir noktaya temas etmek ve elinizle uyguladığınız basıncı azaltmak gibi yöntemlerle kedinizin olumsuz tepki vermediği bir versiyon tespit ederek çalışmaya oradan başlayın. Eğitimin bu aşamasını kediniz elinizin temasına tamamen tepkisiz kalana kadar devam ettirin. Ne kadar süreceği kediden kediye değişecektir. (Gün, günler ya da nadiren haftalar sürebilir. Her eğitim seansı en fazla birkaç dakika olmalıdır. Günde 2-3 eğitim seansı yapılabilir.) (Aşağıdaki videoda 0:30-0:55 arası bu aşamayı görebilirsiniz.)
İğnesi olmadan bir şırınga alın. Seansın başında bir kereliğine kedinize önce bunu koklatarak nesneyi tanımasına izin verin. Ödüllendirin. Daha sonra ilaç uygulanacak bölgeye cismin ucunu temas ettirin, geri çekin ve kedinizi hemen ödüllendirin. Bu çalışmayı kediniz cismin 1-2 saniyelik temasına tamamen tepkisiz kalana kadar devam ettirin. Ne kadar süreceği kediden kediye değişecektir. (Gün, günler ya da haftalar sürebilir. Her eğitim seansı en fazla birkaç dakika olmalıdır. Günde 2-3 eğitim seansı yapılabilir.) (Aşağıdaki videoda 0:55-1:23 arası bu aşamayı görebilirsiniz.)
Bir önceki aşamadaki çalışmanın aynısını şırınganın enseye her temasında çok az miktarda suyu sıkarak yapın. Bu çalışmayı kediniz bu duyuma tamamen tepkisiz kalana kadar devam ettirin. Ne kadar süreceği kediden kediye değişecektir. (Aşağıdaki videoda 1:23-1:59 arası bu aşamayı görebilirsiniz.)
Bu çalışmayı doğal olarak sadece ilacı kullanmadan önceki birkaç dakikada yapabileceksiniz. İlacın tüpünü kedinize koklatın ve ödüllendirin. Bir-iki kez yaptıktan sonra ilacı açın, çok yaklaştırmadan koklatın ve ödüllendirin. Bunu da birkaç kez yaptıktan sonra ilacı enseye uygulayabilirsiniz. İlacı sıktıktan hemen sonra kedinizi bolca ödüllendirin. (Daha önceki aşamaları gerektiği gibi tamamladıysanız kediniz burada size zorluk çıkarmadan yerinde duracaktır. (Eğitimlerde kedinizi hep aynı yerde çalıştırın, bu gerçek uygulamayı da eğitimleri yaptığınız noktada yapın; en azından ilk birkaç uygulamada...) (Aşağıdaki videoda 1:59-3:24 arası bu aşamayı görebilirsiniz.)
NOT: Bazı kedilerde uygulama esnasında dikkat dağıtıcı olarak mama kullanmak da etkili olabilmektedir. Bunun için, ilacı uygulamadan hemen önce kedinizin çok sevdiği bir mamayı hemen önüne koyun. O mamayı yerken siz ilacı uygulayın.
Sertifikalı kedi davranışları danışmanı Ingrid Johnson tarafından hazırlanmış, bu eğitimi gösteren aşağıdaki videodan faydalanabilirsiniz.
NOT: Videodaki örnekte eğitime yardımcı bir araç, bir "imleyici" olan, clicker kullanılmaktadır fakat bu bir zorunluluk değildir. İmleyici olarak bir sözcük de kullanabilir ya da imleyici kullanmadan da eğitimi aynı başarıyla gerçekleştirebilirsiniz. Bu durumda dikkat etmeniz gereken, kediniz doğru davranışı gösterdikten sonra, en fazla yarım saniye içinde, yani hiç gecikmeden ödül mamasını ona sunmaktır. (Bu eğitimdeki doğru davranış, temaslarınıza kedinizin negatif reaksiyon göstermemesi ve rahat durmasıdır; dolayısıyla pasif bir şekilde durmaya devam ederse doğru davranışı göstermiş demektir.) Clicker'la ve eğitimlerde imleyici kullanımıyla ilgili detaylı bilgilenmek için "Kedi Clicker Eğitimi" sayfamızdan faydalanabilirsiniz.
KORKMAMA EĞİTİMİ (DUYARSIZLAŞTIRMA EĞİTİMİ)
TAŞIMA ÇANTASINI SEVME ve VETERİNERE GİTME EĞİTİMİ