Embedded Files
Kedilerin İnsanlar İçin Sorun Olan Davranışları Gerçekten Davranış Bozukluğu Mu?
Kedilerin İnsanlar İçin Sorun Olan Davranışları Gerçekten Davranış Bozukluğu Mu?
Kedilerin sorun olarak görülen davranışları ikiye ayrılabilir. Aslında bozukluk olmayan ama ev yaşamındaki etkileri itibarıyla insanlar tarafından sorunlu görülen davranışlar (istenmeyen yerleri tırmalama, istenmeyen yerlere çıkma, kapalı kapıların açılması için miyavlama, ellere-ayaklara saldırma vb.) ve gerçekten davranış bozukluğu olan, fizyolojik ve psikolojik olarak sağlıklı bir kedide görülmemesi gereken davranışlar. (Tuvalet dışı yerlere tuvalet yapmaya başlamak, evdeki insanlara ya da petlere sebepsiz gibi görünen saldırgan davranışlar göstermeye başlamak, sık sık ulumaya benzer sesler çıkarmak vb.)
Birinci kategorideki davranışlar kedinin doğal türsel davranışlarıdır ve varlıkları sorun değil, normallik ve sağlık belirtisidir. Kedilerimizin bu doğal davranışlarının sebeplerini, hangi ihtiyaçlardan ortaya çıktıklarını mutlaka anlamamız, onları engellemeye çalışmak yerine, eve ve evdeki insanlara zarar ve rahatsızlık vermeyecek şekillerde gerçekleşmelerini mutlaka sağlamamız gerekir. Bu tip davranışları engellemek daha ciddi başka sorunları ortaya çıkaracaktır. İkinci kategorideki sorunlu davranışların altında yavruluk dönemindeki sosyalizasyon eksikliğinin (anne ve kardeşlerle yeterince zaman geçirmeme, 2. ve 8. haftalar arasında insanlarla yeterli düzeyde pozitif sosyal etkileşim deneyimlememe), kronik stresin, tıbbi problemlerin ya da yaşlanmanın yatması muhtemeldir.
Kedilerde davranış sorunlarının çözümünde çevresel modifikasyon yani çevresel koşulların (insanlarla ve varsa diğer petlerle sosyal etkileşimler de dahil olmak üzere) kedinin doğal gereksinimlerine daha uygun hale getirilmesi, davranışsal modifikasyon (yani eğitim) ve tıbbi destek, tedavi ve müdahaleler kullanılır.
Birçok davranış sorununun altında tıbbi problemler olabileceği için genelde bu tür durumlarla karşılaşıldığında öncelikle veterinere giderek varsa sağlık sorunlarının ele alınması ya da bir sağlık sorunu olmadığından emin olunması önemlidir. Bu aşamadan sonra çevresel ve davranışsal modifikasyona geçilebilir. Çevresel modifikasyon için Evdeki Kedi bölümümüzden, davranışsal modifikasyon için Kedi Eğitimi bölümümüzden faydalanabilirsiniz.
NOT:
Evde bakılan kediler, doğal ihtiyaçları doğru çözümlerle karşılanmadığı için ya da başka nedenlerle stres yaşadıklarında davranış problemleri gösterebilirler. Birçok davranış probleminin kronik stresle ilişkisi bilinmektedir. Böyle durumlarda kedinin davranışıyla uğraşmak yerine kedide strese neden olan çevresel koşulları anlamaya çalışmak ve bunları düzeltmek gerekir. Kronik stresin nedenlerine ve nasıl engellenebileceğine dair sıradaki sayfamızdan faydalanabilirsiniz.
En çok karşılaşılan sorunlarla ilgili aşağıdaki sayfalarımızdan yararlanabilirsiniz:
KEDİLER, STRES ve DAVRANIŞ SORUNLARI
KAYNAKLAR ve İLERİ OKUMA
KAYNAKLAR ve İLERİ OKUMA
V. Halls. (2018). Tools for managing feline problem behaviours: Environmental and behavioural modification. Journal of Feline Medicine and Surgery. https://doi.org/10.1177/1098612X18806757. | Arşiv bağlantısı
Google Sites
Report abuse