Kediler bölgeci hayvanlardır; bir alanı benimsemeleri ve orada kendilerini iyi hissetmeleri, o alana dair kontrol ve güven duygularının ne derecede olduğuyla doğrudan ilişkilidir. Bunun sağlanması da, birçok başka şeyle birlikte, tehdit olarak algılayabilecekleri herhangi bir şeyden gerektiğinde zorlanmadan uzaklaşabilecekleri ya da kaçabilecekleri, dinlendikleri ve uyudukları zamanlarda da kendilerini güvende hissedebilecekleri bireysel alanlara, “güvenli yer”lere opsiyonlu olarak sahip olmalarıyla ilgilidir. Bu ihtiyaç aynı zamanda doğadaki kedinin soliter olmasıyla da ilgilidir. Kediler doğadaki tüm çevresel tehditlerle tek başlarına mücadele etmek zorunda olduklarından yaralanma riskleri fazladır ve bu durum önemli bir hayattakalım riski oluşturur; bu nedenle, potansiyel tehdit olabilecek her şeyden uzak durmayı tercih edecek şekilde evrimleşmişlerdir. Bunun sonucunda da, o an itibarıyla bir tehdit olsun ya da olmasın, etraflarında kolayca ulaşabilecekleri güvenli yerlerin olduğundan emin olmayı; dinlenecekleri, uyuyacakları ya da çevrede potansiyel tehdit hissettikleri zamanlarda o yerlere kolaylıkla erişebilmeyi önemserler. Ancak bu güvenli yerler gereken nitelikte ve sayıda sağlanırsa kedinin yaşam alanına dair kontrol ve güven hissi sağlıklı düzeylerde olabilir. Kedinizin tezgâh, masa, dolap hatta kapı üstü vb. yüksek yerlere çıkmaya çabalaması temelde bu konuyla ilgilidir. “Evde kedim için ne gibi bir tehdit olabilir ki?” diye düşünmeyin. Bu sizin insan olarak algınızla ilgili bir düşünce; kedinizin bambaşka bir algısı ve çevresel gerçekliği var. Vahşi yaşamdaki tehlikelerin olmadığı bir ev ortamında yaşıyor olması doğal türsel özelliklerinde ve algısında bir değişime neden olmuyor. (bkz. "Umwelt", "kendi merkezli dünya", Jakob Johann von Uexküll) Sıradışı görüntüler, sesler, kokular; yabancı insanlar, petler ve eşyalar; veteriner ziyareti ya da taşınma gibi nedenlerle evden çıkarılmaya çalışılmaları, özetle ev ortamında karşılaşabileceği, kedi için alışılmadık, rutin dışı, aşinalığı olmayan birçok farklı şey ya da durumu kediniz tehdit ve tehlike olarak algılayabilir.

Kedilerinize Güvenli Yerler Sağlamak İçin Neler Yapmalısınız?

Aşağıda anlattığımız dikkat edilecek noktalarla birlikte bu konu aslında sizin hayal gücünüzle sınırlı... Karton kutular, eşya saklama kutuları, kedi taşıma çantaları, kedi ağaçları ve raflar bu amaç için kullanılabilir; dolap üzeri vb. yüksek yerlere kedinin erişmesi sağlanabilir (bkz. "Kedi tırmanma duvarı nasıl yapılır?") ve buralarda kedinizin üzerine kıvrılabileceği, yumuşak ve korunaklı yerler yapılabilir. Nasıl çözümler sunarsanız sunun, bu yerlerin bazılarının mutlaka olabildiğince yüksekte, yani mümkün olduğunca tavana yakın, evdeki bütün insanlardan, diğer hayvanlardan ve aktivitenin gerçekleştiği seviyeden yüksekte olması gerekir. 

• Kedinizin içine rahatça girip kıvrılabileceği büyüklükteki karton kutuları yan yüzleri üzerine koyarak (ya da normal koyup yan yüzeylere kapı deliği ve gözetleme delikleri açarak) kullanabilirsiniz. Bir karton kutunun üst yüzeyine, “çatısına”, tepsi gibi biçimlendirilmiş (taban + kenarlarda 8-10 cm yüksekliğinde çepeçevre “korkuluk”), çatı yüzeyiyle aynı boyutta taban alanına sahip başka bir kartonu koyarak hafif yüksekte bir gözetleme alanı yapabilirsiniz. (Bir örnek için "Kendin Yap" bölümümüzdeki güvenli yer yapımıyla ilgili sayfamıza bakabilirsiniz.)

• Kedinizin taşıma çantası mutlaka güvenli yer niteliği kazanması gereken bir eşyadır; böylece, veterinere giderken ya da kedinizi çantaya sokmanız gereken diğer durumlarda hem kedinizin hem de sizin hayatınız ciddi oranda kolaylaşacaktır. (Kediyi çantaya sokma işinin kedilerinde ve kendilerinde yarattığı stres yüzünden veterinere gitmekten vazgeçen kedi sahipleri vardır.) Bunun için evinize kedinizin adım attığı ilk günden itibaren kedinizin taşıma çantası, içine yumuşak tekstiller konmuş olarak her zaman kedinin erişimine açık olarak ortalıkta durmalıdır. Çanta, saklanmaya ve gözlerden ıraklık ihtiyacına cevap verecek nitelikte bir çanta olmalıdır; kafes tipinde, telli, görsel olarak çok açık çantalar tercih edilmemelidir ya da üzerleri bir battaniyeyle kısmen örtülmelidir. Çantanın çekiciliğini arttırmak ve kedinin beyninde pozitif ilişkilendirmeler oluşturmak için çantanın içine ara ara ödül mamaları bırakılabilir. Kedinizi çantanın içine girmekten hoşlanması için eğitebilirsiniz; bu eğitim için "Kedi Eğitimi Örnekleri" bölümümüzdeki ilgili sayfamızdan faydanalanabilirsiniz.

• Kediniz için sağladığınız bu yerlerde, daha önce üzerinde yattığı ya da sevdiği birinin giydiği tekstilleri kullanarak, yani pozitif aşinalığı olan ve mesajı “güvenli” olan kokuları kedinize sunarak kedinizin bu yerleri benimsemesine yardımcı olabilirsiniz.

• "Güvenli yer" ihtiyacı kediye aynı zamanda tırmanma, yüksek yerlerde gezinme gibi 3 boyutta hareket etme özelliklerini de kazandırmıştır ve bunlar da evde karşılanması şart olan ihtiyaçlardandır. Üzerinde kedinin dinlenmesi ve uyuması için platformlar ya da kapalı hacimler olan yüksek kedi ağaçları, kedinin basamak basamak zıplayarak tavan seviyesine yakın yerlere ulaşmasına imkân verecek şekilde konumlandırılmış mobilyalar, kedinin hem yatayda hem düşeyde gezinmesine uygun şekilde kurgulanmış raf sistemleri; dolap, kütüphane gibi büyük mobilyaların yan yüzlerinde ya da duvar gibi düşey yüzeylerde kurgulanmış tırmanma çözümleri (bir örnek için "Kedisel Kendin Yap" bölümümüzdeki "Tırmanma Duvarı" sayfamıza bakabilirsiniz.) ya da sisal/jüt/halı kaplı kalın borular, tavandan yere sallandırılan kalın halatlar vb. çözümlerle bu ihtiyaçlar karşılanabilir. (Kedinizin rahatça aşağı geri inmesini sağlayacak çözümleri tasarımınıza eklemeyi unutmamalısınız. Kediler için tırmanmak kolay, inmek zordur.) (Çok kedili evlerde bu üç boyutluluk imkânlarını sağlamak kediler arası barışa, çatışmaların engellenmesine doğrudan yardım eder.) Kedinin yatması için düşünülen platformlar hamak gibi hafif çukur olursa ya da etraflarında çepeçevre yükselti bulunursa kedi buralarda yatarken ya da otururken kendini daha saklanmış ve yalıtılmış hisseder ve daha rahat eder. 

• Güvenli yerlerin bazıları kedinizin dışarıyı görebileceği yerleri de içermelidir. Yeriniz uygunsa kedinizin dışarıyı izlediği camların dışına kuş besleme istasyonları, kuş banyoları, böcek otelleri gibi dışarıdaki hayvanları görüş alanında yoğunlaştıracak bazı şeyler yaparak kedinizin izleme deneyimini zenginleştirebilirsiniz. (Özellikle evde uzun süreler yalnız kalan hayvanlar için sıkılmanın azaltılması için bu konu daha da önemli hale gelir.)    

• Eğer kedinizin güvenli yer ihtiyacını yeterli sayıda ve nitelikte karşılamadıysanız kediniz evde kendine saklanma yerleri bulacaktır. Kediniz bu yerlere girdiğinde, eğer tehlikeli bir durum yoksa zorla dışarı çıkarmamalısınız, rahat bırakmalısınız. 

• Hayvanların çoğu için ev doğal bir çevre değildir. Eğer balkonunuz, terasınız ya da bahçeniz varsa etrafı özel kedi ağı ile kapatılmış, içinde kediniz için çeşitli güvenli yerler bulunan bir hacim oluşturabilirsiniz. (bkz. "catio", "CatioGuy") Bu ağ hem kedinizin kaçmasını ya da hacim balkonsa düşmesini engellemek hem de dış tehditlerden kedinizi korumak içindir. Böyle bir alan kedinizin evde kolay kolay deneyimleyemeyeceği birçok değerli uyaranı deneyimlemesini sağlayacaktır. Açık havada rüzgarla gelen çeşitli doğal kokuları alabilmek, güneşi arada bir engel olmadan üzerinde hissetmek, çeşitli hayvanları daha engelsiz bir şekilde gözlemleyebilmek bile onun için fazlasıyla değerli olacaktır.

• Eğer çevrenizde kedinizi güvenle (fiziksel ve hijyenik güvenlik) gezdirebileceğiniz park, orman vb. alanlar varsa, eğer kedinizin sağlığında bir problem yoksa, bütün aşıları ve parazit ilaçları düzenli olarak yapılıyorsa, veterineriniz de onaylıyorsa pozitif pekiştirme eğitimiyle kedinize tasmaya bağlı olarak yürümeyi evde öğrettikten sonra bu alanlarda kedinizi gezdirebilirsiniz. (Bu, kesinlikle bir anda yapılmaması gereken, kademelendirilmiş bir süreçte öğretilmesi gereken bir şeydir.) Kedilere saldıran bir köpek vb. herhangi bir çevresel tehditle karşılaşılması durumunda kedinizin güvenliğini hızlı ve kolay sağlayabilmeniz için bir pet sırt çantanızın olması bu gezilerde işinize yarayacaktır. Bu çantaya girmeyi de daha önceden kedinize öğretmiş olmanız gerekir. (Genel olarak kedi eğitiminin nasıl yapılması gerektiğini öğrenmek için “Kedi Eğitimi” bölümümüze bakabilirsiniz.) Yalnız kediniz için dışarıda zaman geçirmek değerli bir deneyim olacaktır, dolayısıyla bir iki geziden sonra bunun düzenli olarak devam etmesini isteyebilecektir. Bu gezilerin rutinleşmesi gerekebileceğini unutmayın.

• Çok kedili evlerde, ideal olarak her hacimde her kedi için en az bir tane, her biri en fazla bir kediyi alabilecek büyüklükte, mümkünse birinden diğeri görünmeyen güvenli yerler olmalıdır. Bu güvenli yerlere erişimin birden fazla yolu olmalıdır ki bir kedi diğerini yolu kapatarak güvenli yerde kıstıramasın. (Çok kedili evlerde kediler arasında hiyerarşik ilişkiler kurulabilir ve hiyerarşide üstteki bir kedi alttaki kedilere kronik stres sebebi olabilecek bu tür davranışlarda bulunabilir.)

• Yavru ya da hareketleri kısıtlı yaşlı kedileriniz için güvenli yerlere erişimi kolaylaştırmalı, ya alçak yerlerde konumlandırmalı ya da hayvanın zıplamasını gerektirmeyecek şekilde alçak kademelendirmelerle ya da rampalarla erişim sağlamalısınız.