Kediler Dışarıda Nasıl Birlikte Yaşar ve Bunun Çok Kedili Evlerle İlişkisi

Evde birden fazla kediyi nasıl barış ve huzur içinde yaşatabileceğimizi anlamak için dışarıda barış ve huzur içinde yaşayan kedi kolonilerine bakmamız işe yarayacaktır. 

Kediler bölgeci hayvanlardır. Bölgeci hayvan olmak demek, kendisi için yeterli miktarda ve görece rekabetsiz ve güvenli erişiminin olacağı temel kaynaklara sahip olan bir alanı sahiplenmek ve burada her şeyin yolunda olduğundan sürekli emin olarak yaşamak demektir. (Evde yaşayan bir kedi için sahiplendiği bu alan eviniz; temel kaynaklar ise su ve gıda istasyonları, bazıları yüksekte olan güvenli yerler (saklanma-dinlenme-uyuma-gözetleme yerleri), tırmalama nesneleri, tuvaletler, oyunlar, oyuncaklar ve birincil bakım vereniyle olan sosyal etkileşimidir.) Eğer bir yerde kaynak bolluğu varsa ve kaynaklara erişimde rekabet ve tehlike üreten durumlar oluşmuyorsa orada birden fazla kedi gruplaşıp koloni olarak yaşayabilir. Bu kolonilerde dişi kediler ağırlıktadır, bireyler arası etkileşimler görece gelişmiştir ve sabit kalmayan, akışkan hiyerarşiler oluşur. Koloniler uzun yıllar sürebilir, dişi kediler birbirlerinin yavrularına bakabilir, farklı annelerin yavruları birlikte oynayarak büyüyebilir, dişi kediler alanlarını yabancı kedilere ya da başka hayvanlara karşı birlikte savunabilir. Bununla birlikte kolonideki bazı kediler daha bireysel de olabilir. Bu yaşam şekli kedilerin temel özelliklerinden olan soliter avcılıklarında (yalnız avlanma) ve avını yalnız yeme dürtüsünde bir değişiklik yaratmamıştır, yani koloni kedileri de yalnız avlanır ve avladıklarını, anne-yavru ilişkisi hariç, diğer kedilerle paylaşmadan yalnız yer. 

Koloni üyeleri birbirlerine; kafa toslama, vücudun yanını sürtme, kuyruk dolama gibi sosyal yakınlık davranışları gösterirler, ayrıca bu davranışlarla belirli bir grupsal koku profili oluşmasını da sağlarlar. Bu sayede bölgelerine giren yabancı kedileri daha kolay fark ederler. Koloni içinde kedilerin birbirleriyle farklı yakınlık düzeylerinde ilişkileri olur. Daha yakın bir ilişki içinde olanları, beraber daha çok zaman geçirebilir, birlikte oynayabilir, aynı yerde, temas halinde dinlenebilir ya da uyuyabilirler. 

Genelde bir kolonideki kediler bölgelerine giren yabancı kedileri uzaklaştıracak davranışlar gösterseler de kaynakların yeterli bollukta olduğu bir çevrede kolonilere yeni kediler katılabilir; ama bu "yeni üye alımı" zamana yayılan, oldukça yavaş ilerleyen bir süreçtir. Yeni kedinin uzun bir süre boyunca koloniye ısrarla yaklaşması, tehditkâr olmadan ve öyle algılanmadan, koloni üyeleriyle kavga etmeden, pasif bir şekilde yakınlarda zaman geçirerek koloninin kendisine olan aşinalığını kokusal ve görsel olarak adım adım arttırması gerekir. Böyle bir durumda bile koloni bu kediyi yine de kabul etmeyebilir. Kaynağın bol olduğu bir yerde, görece küçük bir alanda birden fazla koloni de oluşabilir. Böyle bir ortamda bazı bireylerin kendi kolonisi dışındaki kolonilerle de iyi ilişkileri olabilir.

Yukarıda anlatılan koloni koşulları ve koloniye yeni kedilerin katılım süreçleri, evinizde birden fazla kediniz varsa ya da evinize yeni kediler katılacaksa aynı şekilde geçerlidir. Bu nedenle, evdeki kedi ya da kedilerinize arkadaş olsun diye yeni bir kediyi getirip taşıma çantasıyla evin ortasına kesinlikle bırakmamalısınız. Evdeki kedi (ya da kedileriniz) için bunun tek bir anlamı olacaktır: Bölgelerine hemen kovulması gereken işgalci, düşman bir bireyin girmesi. Yeni gelen kedi için de böyle bir başlangıç son derece problemlidir: Hiç tanımadığı ve daha kötüsü başka kedilerce sahipli bir bölgenin tam ortasına olabilecek en savunmasız haliyle, tüm tehlikelere tamamen açık bir şekilde bırakılmak. Dolayısıyla, eve yeni kedinin gelmesi, önceden mutlaka bazı hazırlıkları gerektiren ve yeni kedi geldiği andan itibaren de hassasiyetle yönetilmesi gereken, kedilerin aralarında bir bariyer olmaksızın, birbirlerinden rahatsız olmadan aynı hacimde bulunabilir noktaya gelmeleri en iyi ihtimalle günler sürecek bir süreçtir. Bu küçük emeği vererek yıllarca devam edecek bir ilişkinin barışçıl ve arkadaşça olması için gerekli temelleri atmış olursunuz. Aksi takdirde, evdeki kedinize iyilik yapmak isterken iki tarafın da kalıcı olarak kronik stres hastası olmasına, hatta kanlı kavgalar sonucunda gelen kedinin evden ayrılmasına varacak bir süreci geri dönüşsüz bir şekilde başlatmış olabilirsiniz. Aynı şekilde, evinizde birden fazla kedinizin olması da tek kedili yaşama göre birçok konuda yeni farkındalıklar ve düzenlemeleri gerektiren bir durumdur; ancak bunlar sağlandığı takdirde barış, huzur ve mutluluğun hakim olduğu çok kedili bir yaşam oluşturulabilir.

🐈 Bu bölümün bir sonraki sayfası "Çok Kedili Yaşama Geçmeden" için tıklayınız. 🐈

KAYNAKLAR ve İLERİ OKUMA

• S. L. H. Ellis ve ark. (2013). AAFM and ISFM Feline Environmental Needs Guidelines. Journal of Feline Medicine and Surgery. DOI: 10.1177/1098612X13477537. | Arşiv Bağlantısı

• P. Johnson-Bennett (2020). Cat vs. Cat. ISBN-13: 978-0143135586 (ISBN-10: 0143135589). Yayınevi: Penguin Books

• Feline Behavior Problems: Aggression (Güncelleme: Aralık 2016). Erişim tarihi: 14 Mart 2022. Erişim yeri: Cornell Feline Health Center. | Arşiv bağlantısı

• Introducing Cats. (14 Mart 2025). Erişim tarihi: 01 Mayıs 2025. Erişim kaynağı: iCatCare | Arşiv bağlantısı